ORTOPEDA Warszawa
MEDYCYNA SPORTOWA Warszawa
Uszkodzenia łąkotek
Łąkotki odgrywają ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu stawu kolanowego u człowieka. Panuje zgodność, iż naprawa uszkodzeń łąkotek jest postępowaniem z wyboru w sytuacji, gdy rodzaj i rozległość uszkodzenia daje szansę na naprawę i wydolne jej wygojenie.Funkcje łąkotek
Prawidłowo zbudowane łąkotki stawowe kolana odgrywają istotną rolę w przenoszeniu obciążeń z powierzchni stawowej kłykci kości udowej na kość piszczelową, jak też w procesach ich amortyzacji. Włókna kolagenowe, z których są zbudowane w głównej mierze mają układ okrężny i skośny, co sprzyja deformacji elastycznej pod wpływem nacisku. Łąkotki przenoszą ok. 45% całkowitych obciążeń na powierzchniach styku końców stawowych kolana. Łąkotka boczna przenosi ok. 70% obciążeń przedziału bocznego, zaś łąkotka przyśrodkowa 50% obciążeń przedziału przyśrodkowego, w pełnym wyproście kolana. Meniscektomia przyśrodkowa istotnie zwiększa nacisk w przedziale przyśrodkowym. Utrata właściwości amortyzujących łąkotki istotnie zwiększa nacisk na powierzchnie stawowe i prowadzi do przedwczesnego zużycia i zmian zwyrodnieniowych chrząstki w kolanie.Oprócz funkcji amortyzującej łąkotki odgrywają również ważną rolę w stabilizacji kolana. Łąkotki zmniejszają siły przedniej translokacji kości udowej względem piszczeli w przypadku braku więzadła krzyżowego przedniego. Najważniejszą składową łąkotki jest jej róg tylny i on też najczęściej jest uszkadzany w niestabilności stawu. Jednoczesne uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego i meniscektomia przyśrodkowa w bardzo istotny sposób zwiększa wiotkość stawu w płaszczyźnie przednio-tylnej w porównaniu z prawidłowym kolanem. Trzecią, niemniej istotną rolą łąkotek jest współdziałanie w prawidłowym ”smarowaniu” i odżywianiu powierzchni stawowych oraz działanie pochłaniające wstrząsy, w przypadku np. lądowania na twardym podłożu.
Wymienione fizjologiczne i biomechaniczne funkcje łąkotek zmuszają do ich oszczędzania za wszelką cenę, o ile jest to technicznie możliwe. Pacjenci po częściowym usunięciu łąkotki odczuwają mniejszy dyskomfort, niż ci po totalnej meniscektomii. Przebyte wycięcie łąkotki prowadzi do szybszego rozwoju zmian zwyrodnieniowych chrząstki i niewydolności więzadeł. Radiologicznie, można było rozpoznać stronę, po której wykonana była meniscektomia w 85% przypadków (zwężenie szpary stawowej, szpotawa oś kończyny. Im dłuższy czas upłynął od zabiegu do oceny radiologicznej i klinicznej tym obraz zmian zwyrodnieniowych jest wyraźniej zaznaczony. Gorsze skutki kliniczne i radiologiczne wywołuje usunięcie łąkotki bocznej. Jednoznacznie wykazano, iż całkowite usunięcie łąkotki prowadzi do wczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego. Zachowanie jak największej powierzchni łąkotki w stawie stwarza szansę uzyskania korzystniejszych wyników funkcjonalnych.
Chirurgiczna naprawa łąkotek
Badania kliniczne wykazały, że uszkodzenia łąkotek mogą ulec wygojeniu w obrębie strefy unaczynionej (tzw. red - przytorebkowej), jeżeli została zachowana stabilność stawu. Początkowo naprawy łąkotek dokonywano z artrotomii, jednak rozwój technik artroskopowych pozwolił na wprowadzenie szwów „inside-out”, „outside-in” i „all inside”. Nie zaobserwowano istotnych różnic wyników pomiędzy technikami otwartymi i artroskopowymi. Zachęcające wyniki napraw uszkodzeń łąkotek w strefie unaczynionej pozwoliły na podjęcie napraw uszkodzeń w obrębie strefy mniej unaczynionej (tzw. strefa red-white). Do tych ostatnich coraz częściej używa się biowchłanialne elementy mocujące (strzałki, haczyki itp.). Okolicę uszkodzoną odświeża się sposobem abrazji oraz nakłuwa w celu uzyskania skrzepu fibrynowego. Konieczna jest ochrona stawu przed ruchami powodującymi przesuwanie się łąkotek (zakres ruchu nie powinien przekraczać 15º-90º) oraz ich odciążanie, do momentu wytworzenia wydolnej blizny łącznotkankowej (okres 4-6 tygodni).